نویسنده: غریبه رحیمی - روزنامه نگار
نوروز جشن آغاز سال نو و از آیینهای به جا مانده از دوران باستان در فلات ایران است که مانند بسیاری از آیینهای کهن دیگر، آداب و رسومی به همراه خود دارد که خانه تکانی، برگزاری مراسم چهارشنبه آخرسال، پهن کردن سفره هفتسین، میرنوروزی، برگزاری بازیهای سنتی و بومی و انجام دید و بازدید جزوی از آن است.
کردستان سرزمین فرهنگ و مذاهب مختلف است و بهعنوان قطب تقریب مذاهب شناخته میشود؛ استانی فرهنگی که مردم آن درهمه صحنهها و در روزهای مخلف سال در کنارهم حضور دارند. نوروز نیز از اعیاد باستانی است که در استان با حضور قشرهای مختلف مردم و بهصورت ویژه برگزار میشود که در اصطلاح کردی به آن «نورز» میگویند.
نوروز در فرهنگ کردستان جایگاه ویژهای دارد و کردها مانند سایر اقوام ایرانی بهار طبیعت و شکوفایی غنچههای بهاری را گرامی میدارند و در این روزها علاوه بر برپایی مراسمهای مختلف، آداب و رسوم ویژهای را نیز برگزار میکنند.
یکی از این آداب، خانه تکانی است که مردم با نظافت، معطرکردن فضای خانه، تطهیر و نوکردن جامه و اسباب و اشیای زندگی به استقبال سال نو میروند.
حضور پررنگ مردم در بازار نیز از دیگر جلوههای نوروز در کردستان است. با نزدیک شدن عید، شهرهای مختلف کردستان نیز رنگ وبوی دیگری به خود میگیرد و مردم برای خریدهای نوروزی به خیابانها میآیند.
«ایوب گبانچی» در کتاب «جشنها و آیینهای ایرانی» درباره نوروز در کردستان مینویسد: «هنگام فرارسیدن نوروز در کردستان، پس از برپایی سفره هفتسین با توجه به توانایی افراد هرخانوار به محض رسیدن سال، صدای هلهله و شادی از هر خانهای بلند میشود. نخست افراد کوچک خانواده دست بزرگان را میبوسند و سپس بزرگ خانواده روی بچهها و جوانان را میبوسد و به هریک عیدی میدهد. پس از آن برسر سفره مینشینند و به خوردن مشغول میشوند. بچهها و جوانان مقداری سیر و پیاز را خورده و نیز به پای خود میمالند. این کار را به این سبب انجام میدهند که از گزند جانورانی مانند مار و کژدم در امان باشند. همچنین براین باورند که سمنو باعث افزایش بینایی و هوش، سرکه و سماق سبب از بین رفتن صفرا و سرگیجه و خوردن سیر، سبب دفع سموم بدن میشود و از مرگ ناگهانی جلوگیری میکند».